środa, 12 czerwca 2013

Walenie

Walenie (Cetacea) to ssaki, które prowadzą wyłącznie wodny tryb życia. Występują w oceanach i morzach, ale także w wodach słodkich (delfiny słodkowodne) oraz na styku tych środowisk. Do rzędy waleni zaliczanych jest około 80 gatunków.Ciało waleni jest przystosowane do środowiska w jakim występują. Przednie kończyny przekształciły się w płetwy. Walenie poruszają się za pomocą płetwy ogonowej, która jest ustawiona poziomo. Wiele gatunków waleni posiada płetwę grzbietową. Oddychają raz na 2-4 minuty. Niektóre walenie potrafią nurkować na głębokość ponad 1000 m. Najbardziej wytrwałe gatunki mogą zostać pod wodą nawet do 2 godzin. Walenie używają echolokacji.Większość gatunków waleni jest zagrożona wyginięciem. Jest to spowodowane działalnością człowieka, głównie poprzez wielorybnictwo. Dla mniejszych zwierząt zagrożeniem są sieci rybackie. Zwierzęta te (głównie delfiny) są często trzymane w ogrodach zoologicznych i oceanariach stanowiąc wielką atrakcję.

DELFINOWATE 

Delfin butelkonosy


Wygląd


  Poszczególne osobniki tego gatunku znacznie różnią się wielkością, długość ich ciała waha się w granicach 1,75 -4 m, a waga 150 -300 kg.   Charakterystyczną cechą wyglądu (której delfin ten zawdzięcza swoją nazwę) jest tzw. „dziób”, czyli wydłużony pysk przypominający górną część dawnych butelek na dżin. Pysk ten sprawia wrażenie jakby uśmiechniętego. Grzbiet i wszystkie płetwy są ciemnoszare, boki mają jaśniejszy odcień, a strona brzuszna jest biała lub różowa. 

Występowanie


  Butlonos zasiedla wszystkie oceany i morza strefy umiarkowanej. Pojawia się w Morzu Północnym, a nawet w Bałtyku. Nie spotyka go się w rejonach polarnych.

Tryb życia


  Delfin ten żyje w gromadach opartych na bardzo silnych więziach. Lubi działania grupowe -zabawy, posiłki, które wzmacniają więzi pomiędzy członkami stada. Delfiny porozumiewają się między sobą przy pomocy różnorodnychdźwięków -gwizdów, cmoknięć itp., które już od dawna są przedmiotem badań naukowców próbujących utworzyć słownik języka delfinów. Główna aktywność tych zwierząt zaczyna się wieczorem. Do typowych zachowań delfina butelkonosego należy towarzyszenie płynącym statkom. Unosi się on na falach dziobowych nieraz całymi godzinami, co pomaga mu przemierzyć znaczne odległości bez dużego wysiłku. Do orientowania się pod wodą wykorzystuje proces echolokacji. Polega on na tym, że delfin wytwarza dźwięki o wysokiej częstotliwości, często nie słyszalne dla człowieka, które odbijają się od obiektu i powracają do zwierzęcia przynosząc mu informacje o otoczeniu. Echo to nie jest odbierane przez narząd słuchu, lecz przez zęby dolnej szczęki, skąd wibracje przenoszą się do kości szczęki i dalej do ucha środkowego. 

Odżywianie


  Butlonos odżywia się głównie niewielkimi i średnimi rybami przydennymi, ale również głowonogami i skorupiakami. Żeruje przede wszystkim w nocy.

Rozmnażanie i rozwój


  Ciąża trwa około roku. Na świat przychodzi tylko 1 młode, którego długość wynosi ok. 1 m. Młode ssie mleko przez 18 miesięcy.

Delfin zwyczajny



Wygląd

Długość ciała tego delfina wynosi 150 -250 cm, masa ciała 60 -85 kg. Ciało ma opływowy, torpedowaty kształt, na grzbiecie znajduje się trójkątna płetwa z wierzchołkiem zagiętym ku tyłowi. Pysk jest długi i wąski, przypominający kształtem dziób. Zęby są stożkowate ostro zakończone. Gładka skóra ma zmienne ubarwienie. Grzbiet jest czarny lub ciemnobrązowy, podobnie jak górna część boków, strona brzuszna biała lub kremowobiała, na bokach widnieje szeroka smuga, w przedniej części ciała brązowa lub żółtobrązowa, w tylnej -szara. Kolor płetw piersiowych może być czarny, jasnoszary lub biały. Od pyska do oka ciągnie się czarny pasek. Podobny widnieje na odcinku od podbródka do płetw piersiowych.
  

Występowanie

Areał występowania delfina zwyczajnego obejmuje wody mórz i oceanów strefy ciepłej i umiarkowanej. Jest to najpospolitszy gatunek delfina. Zazwyczaj  występuje na pełnym morzu. U polskich wybrzeży spotykany jest sporadycznie. Jest to gatunek wciąż jeszcze szeroko rozprzestrzeniony i liczny.

Tryb życia

Delfin zwyczajny żyje w licznych stadach, liczących nieraz setki lub nawet tysiące osobników. Podczas żerowania niekiedy łączy się z delfinem butelkonosym i białobokim. Pływa szybko osiągając prędkość 40 km na godzinę, zwinnie wyskakuje nad powierzchnię wody. Porozumiewa się bardzo różnorodnymi odgłosami -trzaskami i piskami. Najlepiej rozwiniętym zmysłem jest słuch. Chociaż  najczęściej można go spotkać na pełnym morzu, pojawia się również w strefie przybrzeżnej, a pojedyncze osobniki niekiedy wpływają do rzek. Często stada tych zwierząt towarzyszą statkom. 
  

Odżywianie

Delfin zwyczajny jest zwierzęciem drapieżnym. Żywi się rybami (chętnie sardelami i rybami latającymi) oraz kałamarnicami i krewetkami. Chwyta je przy pomocy ostro zakończonych zębów, a następnie połyka w całości. Podczas łowów poszczególne osobniki ze stada współpracują ze sobą co zwiększa efektywność ich działania.

Rozmnażanie i rozwój

Samica przystępuje do rozrodu co 2 -3 lata. Ciąża trwa ok. 10 miesięcy i zwykle rodzi się 1 młode, mierzące 50 -60 cm. Pozostaje ono z matką stosunkowo długi czas (na ogół ok. 19 miesięcy). Dojrzałość płciową młode uzyskują w 3 roku życia. Delfin zwyczajny żyje ok. 20 lat. 

Ciekawostka

Skóra delfina posiada niezwykłe zdolności. Ma możliwości odkształcania się, przez co przeciwdziała powstawaniu wirów, a tym samym zmniejsza opór wody. Pozwala to delfinowi osiągać większą szybkość.

Grindwal


Wygląd

Długość ciała grindwala mieści się w granicach 5 -8,5 m, masa ciała 3 -3,5 tony. Samice są wyraźnie mniejsze i lżejsze od samców. Noworodki mają długość ok. 2 m. Waleń ten odznacza się stosunkowo długimi płetwami i charakterystycznym kształtem głowy. Dzięki dużej poduszce tłuszczowej jego czoło jest wypukłe, pysk natomiast jest mały. Ciało ma barwę jednolicie czarną, bądź grafitową, na spodzie widnieje jasna, prawie biała plama.

Występowanie

Grindwal żyje w morzach zarówno południowej, jak i północnej półkuli. Najliczniej występuje w północnych częściach Oceanu Atlantyckiego, między Islandią i Szkocją. Sporadycznie pojawia się w Bałtyku i Morzu Śródziemnym. Sytuacja tego gatunku, jeśli chodzi o tendencje rozwojowe nie jest zbadana, ale wydaje się nie być zagrożony. Co roku poławia się kilka tysięcy osobników (dla mięsa i tłuszczu), głównie w pobliżu Wysp Owczych i Nowej Fundlandii.

Tryb życia

Grindwal jest zwierzęciem stadnym. W spokojnych, głębokich rejonach mórz tworzy jedynie małe grupy rodzinne, których przewodniczkami są najstarsze samice, natomiast na wodach północnych żyje w stadach liczących nawet 1000 osobników. W stadzie panują silne więzi społeczne. Odbywa regularne wędrówki w poszukiwaniu pokarmu, a także zimowe wędrówki w rejony cieplejszych wód. Może nurkować na głębokość 600 m i pozostawać pod wodą do 10 minut. Często wystawia głowę ponad powierzchnię wody i uderza ogonem w jej taflę, a młode osobniki lubią wyskakiwać. 

Odżywianie

Pokarm tego walenia stanowią ryby żyjące w dużych ławicach i kałamarnice. 

Rozmnażanie i rozwój


Samice osiągają dojrzałość płciową w  wieku 6 lat, samce dopiero po ok. 12 latach. Młode po usamodzielnieniu nie opuszczają grup, w których przyszły na świat. Samice grindwali dożywają wieku 60 lat, samce 40 lat.

Orka


Wymiary/Budowa


Samiec może osiągać dł. ponad 6 m, (zwykle 5-6 m, ale zdarzają się również osobniki 10-metrowe), samica jest nieco mniejsza. Ciężar przekracza 7 ton. Ich opływowe ciała charakteryzuje biało-czarne ubarwienie: strona grzbietowa, płetwa i tylny odcinek ciała są czarne, zaś szczęka dolna, gardło i brzuch - białe. Na tylnej częściboków znajdują się duże białe plamy, łączące się z białym brzuchem. Biała plama występuje również nad okiem. 

Występowanie


Jest to gatunek kosmopolityczny, spotykany w morzach całego świata. Na półkuli północnej zamieszkuje północny Atlantyk, północny Ocean Spokojny i północny Ocean Lodowaty, dochodząc do granicy stałego lodu. Niekiedy dociera do brzegów Anglii, Francji i Niemiec. Na półkuli południowej występuje we wszystkich wodach zimnych, aż po granice pól lodowych wokół Antarktydy

Tryb życia


W morskiej toni orka jest niedościgła. Płynie najszybciej ze wszystkich ssaków - około 55 km/h. Rozwijanie dużej prędkości konieczne jest temu pięknemu zwierzęciu, bowiem poluje na gatunki, które niełatwo schwytać. Większość czasu spędza pod wodą, wynurza się rzadko i w ciągu 5 minut intensywnie oddycha wydmuchując wysoki słup pary wodnej. Żyje w niewielkich stadach, składających się zwykle z 5-10 osobników, ale w przypadku polowania na dużą zdobycz, na przykład na innego walenia, grupki takie łączą się ze sobą w stadadochodzące do 100 osobników. Spośród wszystkich waleni orka jest najdziksza i najniebezpieczniejsza dla wielorybników. 

Odżywianie


Polują głównie na foki, lwy morskie, pingwiny i morsy, uchatki, inne walenie, w mniejszym stopniu na ryby. Zjada również ptaki morskie. Szczególnie często napada na walenie bezbronne, którym wydziera z boków wielkie płaty mięsa. Niektóre potrafią wślizgiwać się na piaszczyste brzegi czy kry lodowe po to, by złapać swoją ofiarę.Znane są również przypadki, gdy rozbijały krę od spodu, aby strącić siedzące na niej zwierzę, Tak jak lwy czy wilki, polują zespołowo w małych stadach. Okrążając swoje ofiary powodują, że tłoczą się one na małej przestrzeni; wtedy przystępują do ataku.

Rozmnażanie i rozwój


Ciąża trwa 16 miesięcy, noworodki są dość duże, ich długość wynosi 2,5 m.



Fałdowce


Humbak




Ciało humbaka może osiągać długość 17 m i wagę 65 ton. Samce są nieznacznie większe od samic. Sylwetka tego wieloryba sprawia wrażenie niezgrabnej i krótkiej. Płetwa grzbietowa jest uwsteczniona i tworzy mały garb. Płetwy piersiowe są natomiast bardzo długie - do 4 m, a płetwa ogonowa jest szersza niż u wielu innych waleni. Na podgardlu widać liczne wyraźne podłużne fałdy. Jego płaty fiszbinu są krótkie i czarne. Głowę i płetwy pokrywają guzowate narośle. Ubarwienie ciała odznacza się pewna zmiennością, ale zwykle górna część jest czarna, a strona brzuszna biała lub popielata.
 

Występowanie

Długopłetwiec występuje w oceanach całego świata dochodząc na północy i południu do granicy lodu. Na czas rozmnażania migruje do rejonów tropikalnych, żeruje w wodach arktycznych i antarktycznych. Jest gatunkiem silnie zagrożonym wyginięciem w środowisku naturalnym w nieodległej przyszłości. W XX w. wielorybnicy zabili 97% populacji humbaka.

Tryb życia

Humbak jest wielorybem bardzo aktywnym i energicznym. Częstowyskakuje gwałtownie nad wodę na znaczną wysokość, po czym spada do niej z głośnym pluskiem. Jego zwyczajem jest także głośne uderzanie płetwą piersiową o powierzchnię wody, co robi leżąc na boku. Latem wieloryb ten żeruje w wodach chłodniejszych (bogatszych w pożywienie), zimą migruje do mórz strefy umiarkowanej i tropikalnej dla rozrodu. Żyje w luźnych, ciągle zmieniających się grupach liczących od 4 do 10 osobników. Więzi społeczne, poza tą między matką i dzieckiem, nie są silne, często trwają zaledwie kilka dni lub kilka godzin.

Odżywianie

Pokarm długopłetwca stanowi kryl i inne drobne skorupiaki oraz niewielkie ryby (w północnych wodach są to zazwyczaj sardele, dorsze, śledzie, makrele). Zwierzę to opanowało ciekawą taktykę łowiecką - grupa osobników nurkuje na głębokość ok. 15 m i od dołu rozpyla wokół ławicy ryb „sieć” utworzoną z bąbli powietrza. Kiedy ryby zostaną wyparte ku powierzchni wody humbakom pozostaje jedynie rzucić się z otwartą paszczą w środek ławicy. Fałdy widoczne na podgardlu rozszerzając się umożliwiają humbakowi nabranie dużej ilości wody wraz z pokarmem. Kiedy zwężają się woda jest wypychana na zewnątrz, a pokarm zatrzymuje się na fiszbinach.

Rozmnażanie i rozwój

Samica rodzi zwykle co 2 -3 lata 1 młode. Ciąża trwa ok. 1 roku. Noworodek mierzy ok. 4 m długości. Rodzi się ogonem do przodu. W ciągu kilku sekund musi zaczerpnąć powietrza, dlatego matka popycha go w kierunku powierzchni wody pyskiem lub płetwą. Laktacja trwa ok. pół roku, ale młode pozostaje z matką ok. roku, dopóki się nie usamodzielni. Dojrzałość płciową osiąga pod koniec drugiego roku życia. Długość życia wynosi prawdopodobnie do 80 lat.

Płetwal błękitny


Wymiary/ Budowa


   Płetwal błękitny jest największym zwierzęciem jaki kiedykolwiek żył na Ziemi. Jego ciało osiąga długość 30 m, waga wynosi do 150 ton. Sam język waży ok. 3000 kg, a serce 600-700 kg. Samica jest większa od samca. Ubarwienie tego walenia jest ciemnoszare z błękitnym odcieniem, jaśniejsze na brzuchu i bokach. Czasami występują niewielkie, nieregularne, białawe plamy. Płetwa grzbietowa jest niewielka, położona daleko w tyle. Na stronie brzusznej występują liczne fałdy skórne. Fiszbin jest stosunkowo drobny, czarny. Otwory nosowe zaopatrzone są w zawory zapobiegające wlewaniu się wody do płuc.

Występowanie


    Gatunek ten jest spotykany we wszystkich  oceanach. Rzadziej w umiarkowanych wodach półkuli północnej, licznie na półkuli południowej. Nie występuje w okolicach równika. Kilkakrotnie był widziany w Bałtyku. W pierwszej połowie XX w., po wprowadzeniu do polowań trawlerów- przetwórni liczebność gatunku zaczęła wyraźnie maleć. W samym 1930 r. zabito 30 000 osobników. Obecnie płetwal błękitny jest objęty ochroną, a jego populację szacuje się na kilka tysięcy. 

Tryb życia


  Płetwal błękitny zwykle żyje pojedynczo. Może dożyć 80 lat. Odbywa regularne wędrówki z chłodniejszych wód do tropikalnych terenów lęgowych, gdzie zimą rodzą się młode.Mimo dużej masy ciała pływa szybko, osiągając prędkość nawet 50 km/h. Potrafi też wyskakiwać nad wodę. Fontanna tworząca się przy wydechu osiąga wysokość 15 m.

Odżywianie


  Ten olbrzymi ssak odżywia się prawie wyłącznie drobnymi skorupiakami planktonowymi, tzw. krylem. Dziennie potrafi pochłonąć kilka ton tego pokarmu.

Rozmnażanie i rozwój


   Płetwal błękitny osiąga dojrzałość płciową w wieku ok. 2 lat, kiedy jego ciało ma ok.23 m długości. Samice mogą przystępować do rozrodu co 3 lata. Ciąża trwa ok. 1 roku. Większość młodych rodzi się w zimie w morzach ciepłych. Noworodek mierzy 2 metry i waży 7-8 ton. Rozwija się szybko i w czasie laktacji trwającej ok. pół roku podwaja swój ciężar.

Kaszalotowate


Kaszalot



Wygląd

Samce tego gatunku są nawet dwukrotnie większe i cięższe od samic. Ich długość dochodzi do 20 m, a masaciała sięga nawet 70 ton, chociaż na ogół mieści się w granicach 35 -50 t. Najbardziej charakterystyczną cechą kaszalota jest olbrzymia głowa, tępo ścięta z przodu, która zajmuje 1/3 długości całego ciała. Płetwy grzbietowej brak, w jej miejsce widnieje garb i wybrzuszenia. Przednie płetwy są stosunkowo niewielkie. Czaszka ma wyraźnie asymetryczny kształt, otwór nosowy znajduje się po lewej stronie głowy w pobliżu pyska. Na żuchwie znajduje się od 36 do 56 zębów o długości 20 cm. Ubarwienie jest ciemnoszare na grzbiecie i nieco jaśniejsze na bokach i stronie brzusznej. Przód ciała często jest pokryty kolistymi bliznami i jaśniejszymi plamami.
  

Występowanie

Areał występowania kaszalota obejmuje głębokie wody mórz i oceanów stref umiarkowanych i tropikalnych. Starsze samce po okresie godowym przenoszą się w chłodniejsze rejony -ku biegunom. Jest to gatunek silnie zagrożony wyginięciem w środowisku naturalnym w nieodległej przyszłości. 

Tryb życia

Kaszalot jest zwierzęciem stadnym. Tworzy grupy składające się na ogół z 10 -20 osobników. Zazwyczaj są to samice z potomstwem, bądź haremy samic z samcem. W czasie wędrówek grupy łączą się w duże stada liczące nawet 200 osobników. W stadzie rozwijają się silne więzi społeczne, zwierzęta porozumiewają się ze sobą za pomocą bogatego repertuaru wysokich dźwięków. Opisywane są sytuacje, w których stado pomagało rannemu towarzyszowi otaczając go pierścieniem i wypychając na powierzchnię wody. Przed zanurzeniem się przyjmuje pozycję pionową, ogon wystawiając ku górze.  

Odżywianie

Pokarm kaszalota stanowią kałamarnice, olbrzymie ośmiornice, mątwy i głębinowe ryby. Jednak zdarza się, że walenie te zjadają rekiny i płaszczki. Ich przełyk jest tak szeroki, że byłyby w stanie połknąć człowieka. 

Rozmnażanie i rozwój

Kopulacja i poród odbywają się w wodach podzwrotnikowych i strefy umiarkowanej. Po kopulacji samce przenoszą się w chłodniejsze rejony. Po ciąży trwającej 14 -16 miesięcy rodzi się zwykle 1 młode, które samica karmi przez rok. Dojrzałość płciową osiąga ono w wieku 7 -11 lat i jeśli jest samcem w tym okresie opuszcza stado i dołącza do grupy innych młodych samców. Długość życia kaszalota może sięgać 70 lat.

Morświnowate


Morświn



Ciało morświna osiąga długość 190 cm, jest masywne o opływowym kształcie. Masa ciała waha się w granicach 45 -65 kg. Morświn posiada małą głowę o tępo zakończonym pysku. Jego płetwa grzbietowa jest mała, trójkątna, umiejscowiona pośrodku grzbietu. Płetwy piersiowe są krótkie, wąskie i ostro zakończone. W szczękach znajdują się liczne (92 -102 ), dłutowate, piłkowane zęby. Grzbiet i płetwy morświna mają barwę czarną, która na bokach stopniowo się rozjaśnia przechodząc w szarą, a na brzuchu -białą. 

Występowanie

Areał występowania morświna obejmuje morskie wody strefy umiarkowanej na półkuli północnej. Żyje również w Bałtyku i pojawia się u wybrzeży Polski. Kiedyś liczny, obecnie jest gatunkiem silnie zagrożonym wyginięciem w środowisku naturalnym w nieodległej przyszłości.
  

Tryb życia

Morświn najchętniej zamieszkuje wody przybrzeżne, zatoki, cieśniny i fiordy. Wpływa także do ujść rzek. Nie jest towarzyski, zwykle żyje pojedynczo lub w małych grupkach. Pływa pod powierzchnią wody, wynurzając się niekiedy dla zaczerpnięcia świeżego powietrza (przez otwór nosowy, który pod wodą pozostaje stale zamknięty) i wydając przy tym charakterystyczne sapnięcie. Nie towarzyszy statkom i rzadko wyskakuje nad wodę. Na wiosnę i na jesieni odbywa wędrówki pomiędzy Morzem Czarnym i Morzem Azowskim.
  

Odżywianie

Pokarm morświna stanowią małe i średniej wielkości ryby (śledzie, makrele, sardynki, dorsze, łososie). Pożywienia poszukuje on stosując echolokację, w której odbite dźwięki nie wracają do kanału słuchowego, ale odbierane są przez zęby w dolnej szczęce.

Rozmnażanie i rozwój

Okres godowy trwa od czerwca do września. Po 9 miesiącach ciąży rodzi się 1 młode ważące ok. 5 kg. Przez rok żywi się pokarmem matki i trzyma się cały czas blisko niej. Długość życia morświna wynosi 10 -13 lat.  


Wieloryby gładkoskóre 




Wal Grenlandzki



Wygląd


Wal grenlandzki jest największym z wielorybów gładkoskórych. Długość jego ciała wynosi 15 -20 m, z czego 1/3 przypada na głowę. Masa ciała waha się w granicach 60 -100 ton. Samce są nieznacznie większe od samic. Szczęki wala grenlandzkiego mają wyraźnie zakrzywioną linię i wyposażone są w ok. 700 płatów fiszbinu w kolorze od szarego do czarnego. Płaty te są najdłuższe wśród fiszbinowców i osiągają długość 4 m. Wieloryb ten nie posiada płetwy grzbietowej, a płetwy piersiowe mają długość ok. 2 m. Izolująca warstwa tkanki tłuszczowej osiąga grubość 60 cm. Ciało ma barwę czarną lub ciemnoszarą, jedynie przód dolnej szczęki jest jasny, z szeregiem czarnych plam. Czasami spód ciała jest biały lub popielaty, a nasada ogona szara.

Występowanie

Niegdyś areał występowania wala grenlandzkiego był bardziej rozległy, ale obecnie spotkać go można jedynie w Morzu Arktycznym wokół Kanady i Grenlandii oraz w wodach oblewających Półwysep Czukocki. W wyniku zaciekłych polowań gatunek ten jest zagrożony wyginięciem i objęty całkowitą ochroną. Ze względów kulturowych i żywieniowych zezwala się Eskimosom na odłów jego niewielkiej liczby.

Tryb życia

Wal grenlandzki jest typowym zwierzęciem arktycznym, unika ciepłych wód, żyje w rejonach pływającej kry i pól lodowych. Tworzy małe lub, w czasie wędrówek, większe grupy, ew. żyje samotnie. Pływa bardzo powoli, średnio z prędkością 10 km / godz. Wydaje różnorodne dźwięki: pomruki, huczenie, ryki, jęki i dźwięki pulsujące. Z wody wynurza się bardzo gwałtownie, zdarza się niekiedy, że wyskakuje przy tym całkowicie nad jej powierzchnię. Przy wynurzaniu wypuszcza charakterystyczną fontannę w kształcie litery V, której wysokość sięga 7 m. 

Odżywianie

Pokarm wala grenlandzkiego stanowi przede wszystkim kryl i inne drobne skorupiaki. Żeruje on intensywnie szczególnie latem, zimą korzysta z zapasów tłuszczu. 

Rozmnażanie i rozwój

Po ciąży trwającej ok.1 rok samica rodzi jedno młode. Karmi je mlekiem przez okres następnego roku. Samice przystępują do rozrodu na ogół co 3 lata. Długość życia wala grenlandzkiego wynosi ponad 30 lat.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz