niedziela, 9 czerwca 2013

Ssaki chronione w Polsce

Bóbr Europejski



Bóbr europejski, Castor fiber, ssak z rzędu gryzoni. Długość ciała osiąga 75–100 cm, ogona 30–35 cm, waga 18–30 kg. Masywna budowa ciała; futro bardzo gęste, od szaro- do czarnobrunatnego; ogon spłaszczony, pokryty łuskami, uszy i oczy małe, palce tylnych nóg spięte błoną pławną.
Zamieszkuje stojące i płynące wody w lasach liściastych o bogatym podszyciu. Prowadzi aktywny tryb życia o zmierzchu i w nocy. Jest znakomitym pływakiem, świetnie nurkuje, pod powierzchnią wody może przebywać nawet do 15 min. Kopie nory w przybrzeżnych skarpach lub buduje żeremia z gałęzi i mułu, do których wejścia zawsze znajdują się pod wodą. Na szczególną uwagę zasługują jego mocne, niezwykle silne zęby, którymi jest w stanie ścinać drzewa nawet o dużej średnicy. 
Żyje w stadach rodzinnych, przez całe życie pozostaje monogamistą. Jego pokarm stanowią przybrzeżne krzewy, liście, kora, miękkie drewno.
Dawniej występował w całej Europie i środkowej Azji, dzisiaj jeszcze tylko w niektórych regionach Europy: Rodan, środkowa Łaba, południowa Norwegia, w Polsce na Suwalszczyźnie.



Gacek wielkouch
Gacek wielkouch, Plecotus auritus, nietoperz z rodziny mroczkowatych. Długość ciała 4–5,2 cm, ogona 3,8–5 cm, rozpiętość skrzydeł 22–26 cm, waga 5–11 g. Futerko brązowe do szarobrązowego, brzuch białawoszary; nienormalnie wielkie uszy stykają się na środku czoła; koziołek długi, spiczasty, często przeświecający; skrzydła szerokie.
Zamieszkuje otwarte tereny leśne, zarośla, parki, ogrody. Prowadzi aktywny tryb życia o zmierzchu i w nocy; lot powolny; mało towarzyski. Zapada w sen zimowy od października do kwietnia, zwykle pojedynczo w jaskiniach i piwnicach. Jego pokarm stanowią ćmy, chrząszcze, gąsienice, muchówki.
Występuje w Europie poza Skandynawią, Islandią, Półwyspem Iberyjskim, północnymi Włochami i wyspami śródziemnomorskimi, w strefie klimatu umiarkowanego Azji; w Polsce pospolity.


Gronostaj

Gronostaj, Mustela erminea, drapieżnik z rodziny łasicowatych. Smukły, o krótkich nogach i okrągłych, stojących uszach. Latem ma brązowy wierzch ciała, spód ostro odgraniczony, biały. Koniec ogona zawsze czarny, nawet w białej szacie zimowej. Zasiedla lasy, stepy, tereny uprawne, parki, ogrody. Aktywny nocą, latem również w ciągu dnia i o zmierzchu. Sprawnie wspina się, skacze i pływa. Zamieszkuje małe norki. Gniazdo wyścieła liśćmi i trawą. Zaniepokojony wydaje przenikliwy pisk. Poluje na gryzonie do wielkości królika i inne małe kręgowce.



Jeż Wschodni

Jeż wschodni, Erinaceus europaeus, ssak z rzędu owadożernych, rodziny jeżowatych. Długość ciała osiąga 30 cm, waga 1,2 kg.


Spotykany w zagajnikach i lasach mieszanych o bujnym podszyciu. Aktywny o zmierzchu i w nocy. W dzień śpi ukryty pod liśćmi, w rozpadlinach ziemnych i jamkach. O zmierzchu wychodzi z ukrycia i pracowicie szuka jedzenia.
Jego pokarm stanowią owady, robaki, ślimaki, płazy i gady, jaja ptasie, drobne ssaki (gryzonie), czasem aromatyczne grzyby i przejrzałe owoce, które leżą na ziemi. Nie transportuje jednak — jak to dość powszechnie się uważa — jabłek nabitych na kolce.
Późną jesienią jeż staje się ociężały i zapada w odrętwienie, trwające ok. 5 miesięcy. W tym okresie odżywia się tłuszczem, gromadzonym w organizmie pod koniec lata i jesienią.
W niewoli jeż żyje nie więcej niż 8–10 lat. Występuje w całej Europie, w strefie umiarkowanej Azji, w Polsce często spotykany.


Kozica
Kozica, Rupicapra rupicapra, ssak z rodziny krętorogich. Długość ciała 1,10–1,30 m, ogona 3–8 cm, waga 30–50 kg. Samica mniejsza i lżejsza od samca; budową ciała przypomina kozę; futro letnie jasne, czerwonobrązowe, z jasną pręgą i czarnymi nogami, zimowe czarnobrązowe; czarno-biały rysunek na pysku; samiec i samica z rogami zagiętymi hakowato do tyłu.
Prowadzi aktywny tryb życia w dzień, wybornie wspina się i skacze. Żyje w stadach, starsze samce poza okresem godowym żyją samotnie. Kozice swoje terytorium znakuje za pomocą wydzieliny z gruczołów głowy.
Jej pokarm stanowią trawy, zioła, liście, pędy drzew iglastych, kora, porosty, mchy.
Latem zamieszkuje hale i urwiska skalne ponad granicą lasów, zimą wysokie piętra lasów górskich. Występuje w wysokich górach środkowej, wschodniej i południowej Europy oraz Azji Mniejszej, w Polsce w Tatrach.

Łasica
Łasica, Mustella nivalis, drapieżnik z rodziny łasicowatych. Sylwetką przypomina gronostaja. Ubarwienie grzbietu jest czerwone do szarobrazowwego, brzucha i wewnętrznej strony nóg — żółtobiałe. Żyje samotnie, prowadzi aktywny tryb życia o świcie i w ciągu dnia. Poluje gł. na myszy oraz inne małe kręgowce. Gniazdo zakłada w małych ziemnych jamkach lub dziuplach, które wyściela liśćmi. Występuje w Europie, wsch. Azji, w Polsce zasiedla gęste lasy, ogrody, tereny uprawne.

Mroczek Późny
Mroczek późny, Eptesicus serotinus, nietoperz z rodziny mroczkowatych. Długość ciała 6,2–8 cm, ogona 4,6–6cm, rozpiętość skrzydeł 34–36 cm, waga 17–35 g. Futro ciemnobrązowe, na brzuchu żółtawobrązowe; pysk, uszy i błony lotne czarnobrązowe; uszy krótkie i szerokie; skrzydła szerokie; czubek ogona wystaje z błony lotnej.

Zamieszkuje otwarte zadrzewione tereny, często w pobliżu osiedli ludzkich. Prowadzi aktywny tryb życia nocą; lot powolny na wysokości 6–10 m; latem w szczelinach skał i murów oraz w dziuplach; w porodówkach do 50 samic; samce latem żyją pojedynczo. Występuje w środkowej i południowej Europie, północno-zachodniej Afryce, w Azji; w Polsce pospolity.

Niedźwiedź brunatny
Niedźwiedź brunatny Ursus arctos, uchodzi za najpotężniejszego drapieżnika lądowego. Ten potężny mieszkaniec trudno dostępnych nizinnych i górskich lasów na terenie niemal całej kuli ziemskiej osiąga wagę do 450 kg i długość ciała do około 2,9 m.
Na obszarze Polski występuje, jako jedyny rodzimy gatunek niedźwiedzia, w populacji liczącej 30–35 osobników.
Niedźwiedź brunatny jest zwierzęciem wszystkożernym. Odżywia się jagodami, grzybami, wszelkimi owocami, cebulkami i pędami roślin. Zjada również owady, łowi ryby, poluje na mniejsze i większe ssaki, a także nie gardzi padliną.
Zimę spędza w zacisznym miejscu zwanym gawrą, w wykrotach i jamach, pod stosami gałęzi, zapadając w sen. W czasie snu zimowego niedźwiedzie brunatne nie odżywiają się.
Niedźwiedzie brunatne żyją około 40 lat.
Nocek duży
Nocek duży, Myotis myotis, nietoperz z rodziny mroczkowatych. Długość ciała 6,5–8 cm, ogona 4,5–6 cm, rozpiętość skrzydeł do 40 cm, waga 20–40 g. Futerko na grzbiecie szarobrązowe, na brzuchu białoszare; skrzydła szerokie, ciemnoszare; czubek ogona wystaje z błony lotnej; uszy szerokie, owalne; koziołek mniejszy niż połowa ucha.
Prowadzi aktywny tryb życia dopiero po zmierzchu i przy dobrej pogodzie. Lata wolno, zwykle na wysokości 5–8 m. Zamieszkuje jasne obrzeża lasów, parki, zagospodarowane tereny uprawne, pola i łąki. Zimuje najczęściej pojedynczo lub małymi grupami w jaskiniach skalnych.
Jego pokarm stanowią duże owady (ćmy, biegaczowate, świerszcze).
Występuje w środkowej i południowej Europie, Ukrainie, Azji Mniejszej; w Polsce pospolity, zwłaszcza na południu.
Popielica
Popielica, Glis glis, gryzoń z rodziny popielicowatych. Osiąga długość ciała 13–19 cm, ogona 11–15 cm, waga 80–120 g. Przed rozpoczęciem snu zimowego jest niemal dwukrotnie cięższa. Grzbiet popiołowoszary do szarobrunatnego, brzuch biały, uszy skórzaste, okrągłe, ogon puszysty.
Występuje w południowej i środkowej Europie, na wschodzie do Persji. Zamieszkuje lasy liściaste i mieszane, parki i ogrody. Synantropijna — nie unika bliskości człowieka. Prowadzi aktywny tryb życia o zmierzchu i w nocy; dzień przesypia w wysłanych liśćmi dziurach po sękach, szczelinach, gniazdach ptasich; zręcznie wspina się po gałęziach, na ziemi płochliwa. Na zimę zapada w długi sen zwykle w wykopanych przez siebie norach.
Jej pokarm stanowią pędy, liście, kora, jagody, orzechy, żołędzie, buczyna i nasiona innych drzew.
Ryjówka aksamitna
Ryjówka aksamitna, Sorex araneus, długość ciała 6–8,5 cm, ogona 3–5 cm, waga 6–12 g. Grzbiet czarnobrązowy, boki czerwonawobrązowe, brzuch od żółtawo- do srebrnoszarego; pyszczek wydłużony w spiczasty ryjek; okrągłe uszy ledwo wystają z futerka; ogon o krótkim włosie.
Występuje w całej Europie oprócz Półwyspu Iberyjskiego, wysp śródziemnomorskich, Irlandii i Islandii, w strefie klimatu umiarkowanego Azjii; w Polsce pospolita.
Zamieszkuje wilgotne błotniste tereny, lasy, parki, ogrody, w zimie również zabudowania. Prowadzi aktywny tryb życia w dzień i w nocy; żyje samotnie; pokarmu szuka w liściastej ściółce i w górnych warstwach ziemi; niekiedy wspina się wysoko po pniach drzew; pływa dobrze, gniazdo wykopuje sobie sama lub zajmuje mysie nory. Jej pokarm stanowią owady, pająki, ślimaki, robaki, młode myszy, padlina.
Ryjówka malutka
Ryjówka malutka, Sorex minutus, długość ciała 4,5–6,5 cm, ogona 3–4,5 cm, waga 3–7 g. Podobna do ryjówki aksamitnej, tylko mniejsza; ryjek smuklejszy, ogon gęściej owłosiony.
Występuje w całej Europie oprócz zachodniej części basenu M. Śródziemnego i Islandii, w strefie klimatu umiarkowanego Azji aż po Chiny; w Polsce pospolita. Zamieszkuje pobrzeża lasów, żywopłoty, wilgotne trawiaste tereny, ogrody, parki; w zimie także zabudowania.
Prowadzi aktywny tryb życia w dzień i w nocy; żyje samotnie; pokarmu poszukuje na ziemi, rzadko w norach mysich, sama nie kopie. Jej pokarm stanowią chrząszcze i inne owady, pająki, robaki, ślimaki, a także nasiona roślin.
Ryś
Ryś, Felis lynx, ssak z rodziny kotowatych. Osiąga długość ciała 80–110 cm, ogona 15–25 cm, waga 18–35 kg. Futro żółtawoszare do czerwonobrązowego, ciemne cętkowanie zmienne: od bardzo wyraźnego do słabo zaznaczonego; wyraźne bokobrody; na czubkach uszu czarne pędzelki włosów; ogon tępy z czarnym końcem; nogi wysokie; stopy szerokie, gęsto owłosione, ze wciągalnymi pazurami.
Niegdyś występował w całej Europie, obecnie jeszcze tylko w Skandynawii i Karpatach, szczątkowo na Półwyspie Iberyjskim i Bałkańskim oraz we wschodniej Europie; w Polsce Karpaty i Puszcza Białowieska; środkowa Azja, Ameryka Północna. Zamieszkuje zwarte lasy o bujnym podszyciu z rozrzuconymi polanami i skałkami. Prowadzi aktywny tryb życia o zmierzchu i w nocy; poza okresem godowym — samotnik; wspina się dobrze, ale rzadko; stałe szlaki po terenie łowieckim znakuje moczem i kałem. Poluje z podchodu lub z zasadzki, nie jest wytrwałym biegaczem. Legowiska wypoczynkowe i kotniki znajdują się w gęstych zaroślach, wiatrołomach i rozpadlinach skalnych. Jego pokarm stanowią ssaki od myszy po cielęta jeleni, ale preferuje sarny i zające, niekiedy ptaki.
Rzęsorek rzeczek
Rzęsorek rzeczek, Neomys fodiensssak owadożerny z rodziny ryjówek. Długość ciała 7–9,5 cm, ogona 5–7 cm, waga 10–23 g. Futerko aksamitne, z wierzchu ciemnoszare do czarnego, na brzuchu srebrzystoszare do białego, niekiedy także czarne, kolory ostro odgraniczone; uszy ledwo wystają z futerka; długi ogon ma na spodniej stronie kil z białych, szczeciniastych włosów; ; duże tylne nogi poszerzone owłosieniem.
Występuje w Europie poza Irlandią, Islandią i częścią basenu M. Śródziemnego, w strefie klimatu umiarkowanego Azji, w górach do wys. 2500 m n.p.m., spotykany w całej Polsce. Żyje w czystych, płynących lub stojących wodach o gęsto porośniętych brzegach. Prowadzi aktywny tryb życia w dzień i w nocy, zwykle żyje samotnie, wspaniale pływa i nurkuje, biega po dnie wody; poluje również na lądzie; kopie korytarze w nadbrzeżnych skarpach; gniazdo wyścieła częściami roślin. Jego pokarm stanowią owady wodne, ślimaki, traszki, małe ryby.
Smużka
Smużka, Sicista betulina, mały gryzoń z rodziny smużkowatych. Długość ciała dochodzi do 5–7,5 cm (oprócz ogona), długość ogona — od 8 do 11 cm. Ubarwienie wierzchniej części ciała od szarożółtego do ochrowatego, z charakterystyczną czarną smugą, biegnącą wzdłuż grzbietu, brzuszna część jest biała. Prowadzi aktywny tryb życia nocą, żywi się owadami, nasionami i jagodami. Licznie występuje w e wsch. I zach. części Europy, środk. Azji oraz w pn.-wsch. Polsce i Karpatach. Zamieszkuje lasy, zarośla, łąki.
Suseł perełkowany
Suseł perełkowany, Citellus suslicus, gryzoń z rodziny wiewiórkowatych. Różni się od susła moręgowanego krótszym ogonem oraz wyraźnym białym perełkowaniem na grzbiecie. Długość ciała wynosi 18–23 cm, futro od żółtawo- do czerwonobrązowego. Prowadzi aktywny tryb życia w ciągu dnia, jego pokarm stanowią trawy, zioła, nasiona, bulwy, owady oraz jaja ptaków naziemnych. Występuje w pd.-wsch. Europie, w Polsce spotykany przede wszystkim na Śląsku na polach i łąkach.
Świstak
Świstak, Marmota marmota, gryzoń z rodziny wiewiórkowatych. Długość ciała 47–60 cm, ogona 13–20 cm, waga 3–8 kg. Krępa budowa ciała; futro szare do żółtawobrązowego; uszy małe, niemal całkowicie ukryte w futrze; nogi krótkie, silne; na palcach tylnych nóg tępe, grzebiące pazury; ogon puszyście owłosiony; przeraźliwy gwizd alarmowy.
Występuje w Alpach Środkowych i Zachodnich; wprowadzony w Alpy Wschodnie, góry Schwarzwaldu i w Pireneje; odrębny gatunek w Tatrach Wysokich. Zamieszkuje pasmo hal alpejskich ponad granicą lasu, zwykle na wys. 1500–3200 m n.p.m., na otwartych halach górskich także niżej.
Prowadzi aktywny tryb życia w dzień. Żyje w rodzinnych koloniach, granice rewiru rodzinnego oznacza wydzieliną gruczołów policzkowych; kopie proste kryjówki na wypadek zagrożenia, płytkie letnie nory i głębokie zimowe schrony z rozgałęzionym systemem korytarzy; chód na szeroko rozstawionych nogach, kaczkowaty; często staje słupka; zapada w sen zimowy od października do kwietnia.
Jego pokarm stanowią trawy, zioła, korzenie, jagody 
Wiewiórka pospolita
Wiewiórka pospolita, Sciurus vulgaris, gryzoń z rodziny wiewiórkowatych. Długość ciała 20–25 cm, ogona 15–20 cm, waga 230–450 g. Ubarwienie bardzo zmienne, od lisiorudego, żółtawo- lub ciemnobrunatnego do niemal czarnego; ogon bardzo puszysty; uszy zimą z długimi pędzelkami włosów; kończyny tylne dłuższe i silniejsze od przednich.
Występuje w całej Europie, oprócz Islandii i wysp śródziemnomorskich, w północnej Azji. Zamieszkuje lasy liściaste, mieszane i iglaste, parki, ogrody.
Prowadzi nadrzewny, aktywny tryb życia dniem; bardzo zręcznie wspina się i skacze; najczęściej żyje pojedynczo; gniazda buduje z chrustu w rozwidleniach gałęzi, czasami w dziuplach drzew lub w gniazdach gawronich; w okresie rui dzikie pogonie samców i samic; zapasy żywności gromadzi w dziuplach lub zakopuje w ziemi; nie zapada w sen zimowy.
Jej pokarm stanowią nasiona drzew, orzechy, jagody, grzyby, kora, pąki, pędy, ale także i owady, jaja ptasie, pisklęta.
Wilk
Wilk Canis lupus, ssak zaliczany do rodziny psów, występujący w lasach i na stepach Eurazji i Ameryki Południowej. Największy przedstawiciel rodziny psów, osiąga długość ciała do 150 cm, ogona do 50 cm, ciężar największych okazów dochodzi do 75 kg, przeciętnie 30–60 kg. Ubarwienie żółtawoszare z wyraźnym ciemniejszym siodłem na grzbiecie. Ogon puszysty, czaszka masywna. Tryb życia głównie nocny, niekiedy także dzienny. Żyje pojedynczo lub parami, w okresie wychowu młodych w grupach rodzinnych. Zimą łączy się w duże stada, które wspólnie polują na dużą zdobycz, jak np. jeleń, dzik czy łoś. Niezwykle wytrwały w biegu, w poszukiwaniu pożywienia potrafi w ciągu nocy pokonać odległość ponad 150 km. Niegdyś na wszystkich terenach występowania wilk był zaciekle tępiony, co doprowadziło do drastycznego spadku pogłowia tego gatunku.
Wydra
Wydra Lutra lutra, ssak ziemno-wodny zaliczany do rodziny łasicowatych z rzędu drapieżnych, zamieszkujący brzegi i jeziora Europy i Azji. Osiąga długość ciała do 1 m, ogona do 60 cm, ciężar największych osobników dochodzi do 15 kg. Ciało wysmukłe, spłaszczone, głowa płaska, szeroka, niewielkie małżowiny uszne, kończyny krótkie z błonami pływnymi i pazurami, ogon silnie umięśniony, spiczasto zakończony. Otwory nosowe i uszne zamykane podczas nurkowania za pomocą specjalnych mięśni. Sierść gęsta, gładka, z gęstą, przylegającą podściółką puchową, stanowi nieprzemakalną okrywę ciała.
Aktywna głównie nocą, żyje samotnie w wykopanych przez siebie norach mających wejście pod wodą, chętnie zajmuje nory innych zwierząt ziemno-wodnych.
W razie braku pożywienia lub niepokojona wydra wędruje w poszukiwaniu nowych terytoriów. Poluje głównie na ryby i inne zwierzęta wodne, atakuje niekiedy ptaki i gryzonie, przy czym drobne ofiary zjada leżąc na grzbiecie na powierzchni wody, większe wyciąga na brzeg. Doskonale pływa i nurkuje.
Jest gatunkiem ginącym. Chroniona przepisami Konwencji Waszyngtońskiej (CITES), objęta także programem hodowlanym EEP (European Endangered Species Programme), utworzonym dla ratowania gatunku przez europejskie ogrody zoologiczne.
Żbik
Żbik Felis silvestris, ssak drapieżny zaliczany do rodziny kotowatych, zamieszkujący gęste lasy obszarów górskich Europy, Kaukazu i Azji Mniejszej.
Osiąga długość ciała 46–90 cm, ogona 25–40 cm, ciężar 4–18 kg. Samce są znacznie większe od samic. Sylwetką i ubarwieniem przypomina na pierwszy rzut oka pręgowaną odmianę kota domowego, jest jednak znacznie większy i masywniejszy, ma krótszy i tępo zakończony ogon, krótsze uszy. Sierść długa, gęsta, ubarwiona w wierzchniej części żółtawoszaro, w niewyraźne, poprzeczne, ciemne pręgi, na kończynach i ogonie poprzeczne, ciemnobrunatne pręgi, na karku cztery wyraźne pręgi, na tylnych kończynach powyżej opuszek czarne plamy.
Aktywny nocą, znakuje terytorium wydzieliną gruczołów podeszwowych i analnych, także śladami pazurów na korze drzew. Żyje samotnie, poluje na niewielkie ssaki, głównie gryzonie, oraz ptaki, również ryby i żaby, niekiedy atakuje małe sarenki i jelonki, także jagnięta owiec wypasanych na polanach leśnych. Doskonale wspina się na drzewa, dzień spędza w wykrotach i rozpadlinach, niekiedy zajmuje nory lisów.
Z uwagi na łatwość kojarzenia się z kotami domowymi, większość żbików zamieszkujących lasy, zdaniem naukowców, jest mieszańcami, tzw. kotożbikami. 
Żubr
Żubr Bison bonasus, ssak zaliczany do rodziny krętorogich z rzędu parzystokopytnych, jedyny żyjący do dziś gatunek rodzaju Bison na obszarze Starego Świata. Największy dziki ssak zamieszkujący Europę, osiąga do 2 m wysokości w kłębie, długość 2,4–3,5 m, ogona do 80 cm, ciężar ciała największych osobników (byków) może przekraczać 1000kg. Samice (krowy) znacznie mniejsze od samców. Ciało masywne, linia grzbietu wznosząca się od tyłu ciała do kłębu, na głowie krótkie, mocne rogi, wygięte ku środkowi, sierść gęsta, krótka, wełnista, nieco dłuższa na głowie i w przedniej części ciała, szczególnie na czole, podgardlu, szyi i przednich kończynach, ubarwiona szarobrązowo, często z rudawym odcieniem. Aktywny w dzień, żyje w stadach liczących kilka lub kilkanaście sztuk, złożonych z jednego dorosłego byka, krów oraz młodych, niekiedy także kilku dorastających, młodych samców. Zamieszkuje lasy mieszane, zawsze w pobliżu bagien, rzek lub zbiorników wodnych. Żywi się trawą, liśćmi, pąkami, pędami i korą drzew i krzewów, ziołami, również mchami i porostami.
Długość życia żubra wynosi ok. 30–35 lat. Zamieszkiwał niegdyś lasy Eurazji w strefie klimatu umiarkowanego, jednak wskutek polowań, kłusownictwa, chorób oraz ograniczania naturalnego siedliska poprzez wycinanie lasów, nastąpił drastyczny spadek liczebności gatunku i w 1. połowie XIX w. żubr występował jeszcze jedynie w Puszczy Białowieskie

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz